İlim Tahsil Etmek ve Kendi Hakikatini Bilmek

Padişahın biri, oğlunu hüner sahibi bir topluluğa teslim etmiş ve o topluluk da ona ilm-i nücum (astronomi), reml (bir çeşit falcılık), tıb ve daha başka bilgilerden öğretmişti. Çocuk son derece aptal olduğu halde, bu bilgileri tamamen öğrenip üstat oldu.

Bir gün padişah avucunda bir yüzük sakladı ve oğlunu imtihan etti: “- Gel söyle bakayım avucumda ne var?” diye sordu.

Çocuk: “- Elindeki yuvarlak, sarı, madeni ve içi boş bir şeydir” dedi.

Padişah: “- Alametlerini doğru verdin, o halde ne olduğuna da karar ver” deyince, çocuk, “- Kalbur olma gerek” cevabını verdi. Padişah, “- Aklı hayretler içinde bırakan bu kadar alameti, bilgi ve tahsil sayesinde söyledin, fakat kalburun avuç içine sığmayacağına nasıl takdir edemedin?” dedi.

Mevlânâ, Fîhi Mâfîh, trc. M. Ülker Anbarcıoğlu, İstanbul: MEB Yayınları, 1990, s. 28. Ayrıca  bkz. Fîhi Mâ Fîh, trc. Ahmed Avni Konuk, bkz. s. 19-20