Zahid el-Kevseri, hocası Alansoyalı Ali Efendi'den naklen anlatıyor:
Fatih Sultan Mehmed, Divan'da, vezirleriyle birlikte, meclis toplayıp devletin bütçesini müzakere edeceklermiş. Vezirler gelmeden evvel, padişah, önündeki kağıdın bir köşesine medreseler tahsisatı diye bir rakam kaydetmiş. Meclis müzakereleri başlamış. Maliyeye bakan vezir, o rakamı fark etmiş. Konuşmaz olmuş. Zira büyük bir rakam. Muhalefet etse olmaz, etmese olmaz, ne yapsın? Zeki padişah, vezirin sükutunun sebebini anlamış. Sormuş:
"- Vezir-i semîrim, bütçe müzakeresidir, asıl maliye vezirinin konuşacağı bir meclistir. Susuyorsunuz?"
"- Dinliyorum efendim, istifade ediyorum." diye geçiştirmeye kalkınca, Sultan Fatih:
"- Galiba şuraya yazdığım, medreseler tahsisatı için yazdığım rakamı çok buldunuz. Sükutunuza sebep bu olsa gerek..."
"- Evet padişahım. Devletin bin derdi, masrafı var. Medreselere o kadar bütçe ayırırsak, öbürlerinden kısmak, kesmek zorunda kalacağız. Onların arasında bu rakamı fazla buldum."
"- Vezir-i semîrim. Bu kadar masraflarla yaşayan, yoluna bu kadar varlıklar serilen medreselerden acaba insan yetişmiyor mu diyeceksiniz?"
"- Evet padişahım, öyle görüyorum, endişem budur."
"- Peygamber vekili olmak kolay şey değildir. Çok zor bir vazifedir. Bunun için çok fire veriyor bu meslek. Her meslek fire verir, fakat bu bilhassa ilim mesleğinde çok olur. Yalnız size bir sualim var. Buna vereceğiniz cevaba göre o tahsisatı görüşeceğiz. Bu medreselerden sizi beni tatmin edecek seviyede yüzde beş hoca yetişebiliyor mu?"
"- Aman padişahım, artık bu da mı olmasın?"
"- Eğer yüzde beş hakkıyla hoca yetişebiliyorsa, istediğimizi elde ettik demektir. Bu yüzde beşin uğruna, doksan beşi besleyeceğiz demektir."
"- Padişahım, yüzde beş iyi bir derece ise ben de sizinle beraberim, devam edelim, itirazımı geriye aldım."
Üstad Ali Ulvi Kurucu Hatıralar, haz. M. Ertuğrul Düzdağ, İstanbul: Kaynak Yayınları, 2007, c. 2, s. 171-172; Mustafa Özdamar, Hacı Veyiszade, İstanbul, Marifet Yayınları, 1992, s. 120; Selim Gündüzalp, Okul Öyküleri, İstanbul: Zafer Yayınları, 2006, s. 85-87
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder